Boşanma sürecinin şüphesiz en zorlu ve duygusal yönü, müşterek çocukların durumudur. Eşler mal varlıklarını paylaşabilir veya yollarını ayırabilir; ancak anne ve babalık sıfatı ömür boyu devam eder. Hukuk sistemimizde velayet, “Çocuğun Üstün Yararı” (The Best Interests of the Child) ilkesi üzerine kuruludur. Hâkim, velayet kararını verirken annenin gözyaşlarına veya babanın maddi gücüne bakmaz; “Bu çocuk hangi ebeveynin yanında bedensel, zihinsel ve ruhsal olarak daha sağlıklı yetişir?” sorusunun cevabını arar. Velayet davası bu nedenle oldukça önemlidir.
Glory Hukuk ve Danışmanlık olarak; Ankara Aile Mahkemeleri nezdindeki tecrübemizle, velayet davalarındaki kritik kriterleri, yaş faktörünü ve babanın velayet alma şansını sizler için derledik.
Velayet Kime Verilir? (Yaş Gruplarına Göre Kriterler)
Velayet davası konusunda en çok merak edilen konulardan bir tanesidir. Velayet kime verilir? Yargıtay‘ın yerleşik içtihatlarında, çocuğun yaşı velayetin kime bırakılacağı konusunda en belirleyici kriterdir.
0-3 Yaş Grubu (Anne Bakımına Muhtaç Dönem)
Bu dönemde çocuk, anne sütüne ve şefkatine mutlak surette muhtaçtır. Yargıtay’ın katı görüşüne göre; anne haysiyetsiz bir hayat sürüyor olsa veya çocuğun sağlığına zarar verecek bir davranışı olsa bile (çok istisnai haller dışında), bu yaş grubundaki çocuk anneye verilir. Annenin maddi durumunun kötü olması, velayetin babaya verilmesi için tek başına yeterli sebep değildir (Baba nafaka ile desteklemek zorundadır).
3-7 Yaş Grubu (Okul Öncesi Dönem)
Çocuk artık anne bakımına mutlak muhtaç olmasa da, annenin şefkatine ve ilgisine ihtiyaç duyar. Kural olarak velayetin anneye verilmesi önceliklidir. Ancak; annenin çocuğa bakmaktan aciz olması, şiddet uygulaması veya çocuğu ihmal etmesi durumunda velayet babaya verilebilir.
Okul Çağı ve İdrak Çağı (8 Yaş ve Üzeri)
Çocuğun artık olayları algılayabildiği, eğitim hayatının başladığı dönemdir. Bu aşamada Yargıtay, “Çocuğun görüşünün alınmasını” şart koşar. Uzman pedagog eşliğinde çocuk dinlenir ve “Kimin yanında kalmak istiyorsun?” diye sorulur. Çocuğun tercihi, velayet kararında çok büyük rol oynar.
Konu ile ilgili olarak Anlaşmalı Boşanma Davası ve Hukuki Süreç başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Velayet Hangi Durumlarda Babaya Verilir?
Toplumda “Velayeti kesin anne alır” şeklinde yanlış bir algı vardır. Evet, kanunlarımızda “pozitif ayrımcılık” gereği anne önceliklidir ancak bu kural mutlak değildir. Aşağıdaki durumlarda velayet babaya verilebilir:
- Annenin Çocuğa Şiddet Uygulaması: Fiziksel veya psikolojik şiddet kanıtlanırsa.
- Ahlaka Aykırı Yaşam Tarzı: Annenin yaşam tarzının çocuğun gelişimini olumsuz etkilemesi.
- İhmal: Çocuğu evde yalnız bırakıp gitmesi, eğitimiyle ilgilenmemesi.
- Akıl Hastalığı: Annenin çocuğa bakamayacak düzeyde psikolojik rahatsızlığının olması.
- Yeniden Evlenme: Tek başına bir sebep değildir; ancak yeni evlilik çocuğun psikolojisini bozuyor veya üvey baba çocuğu istemiyorsa velayet değişebilir.
Bu yazımızla birlikte daha önce yazmış olduğumuz Boşanan Kadının Hakları başlıklı makalemizi de okuyabilirsiniz.
Velayet Davasında Pedagog (SİR) Raporunun Önemi
Hâkim, bir hukukçudur; çocuk psikolojisi uzmanı değildir. Bu nedenle velayet davalarında mutlaka bir Sosyal İnceleme Raporu (SİR) alınmasına karar verilir.
Mahkemenin atadığı uzman pedagog veya sosyal hizmet uzmanı;
- Annenin evini ve babanın evini ziyaret eder.
- Çocukla (yaşı uygunsa) özel görüşme yapar.
- Ebeveynlerin çocukla iletişimini gözlemler.
Hazırlanan bu rapor, mahkeme kararının %90 oranında temelini oluşturur. Bu nedenle Ankara velayet avukatı desteği, pedagog görüşmelerine nasıl hazırlanmanız gerektiği konusunda da size rehberlik eder.
Ortak Velayet Nedir? Türkiye’de Uygulanıyor mu?
Eskiden “Velayet bölünemez” ilkesi geçerliydi. Ancak Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler gereği, artık Ortak Velayet kararları verilebilmektedir. Ortak velayette; çocuk fiilen bir ebeveynin yanında kalsa bile, eğitimi, sağlığı ve geleceği ile ilgili kararlarda (hangi okula gideceği, ameliyat olup olmayacağı vb.) anne ve baba birlikte karar verir. Şartı: Anne ve babanın bu konuda istekli olması ve aralarında ciddi bir husumet bulunmaması gerekir.
Velayet Davası Ne Kadar Sürer?
Velayet, genellikle boşanma davası içinde görülür. Çekişmeli boşanma davaları Ankara’da ortalama 1.5 – 2 yıl sürebilir. Ancak; çocuğun mağdur olmaması için dava açılır açılmaz hâkim “Geçici Velayet” kararı verir. Yani dava bitene kadar çocuğun kimde kalacağı, davanın ilk celselerinde belirlenir.
Çocuğunuzun Geleceğini Riske Atmayın
Velayet davası, bir “kazanma-kaybetme” davası değil; çocuğunuzun geleceğini inşa etme sürecidir. Yanlış bir beyan, eksik bir delil veya pedagog görüşmesinde yapılacak bir hata, çocuğunuzdan yıllarca ayrı kalmanıza neden olabilir.
Glory Hukuk ve Danışmanlık, Ankara kadın boşanma avukatı olarak; çocuğun üstün yararını merkeze alıyor, hem anneler hem de babalar için en adil sonucun çıkması adına mücadele ediyoruz.
Velayet, kişisel ilişki ve nafaka süreçleri hakkında detaylı bilgi almak için İletişim sayfamızdan randevu oluşturabilirsiniz.
