İşe İade Davası

İşe iade davası, “İş Güvencesi” kapsamında olan bir işçinin, işveren tarafından geçerli bir sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçersiz/haksız olması durumunda, iş sözleşmesinin feshinin (işten çıkarılmasının) iptali ve işe geri dönmesi talebiyle açtığı bir davadır.

Bu dava, kıdem veya ihbar tazminatı davalarından tamamen farklıdır; birincil amacı para (tazminat) değil, işe geri dönmektir.

KRİTİK UYARI: 1 AYLIK (30 GÜN) SÜRE! İşe iade davası, İş Hukukundaki en kısa ve en katı “hak düşürücü” süreye tabidir. İşçi, fesih bildiriminin (işten çıkarıldığının) kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün (1 Ay) içinde ZORUNLU ARABULUCUYA başvurmak zorundadır. Bu 1 aylık süre kaçırılırsa, işten çıkarılma nedeni ne kadar haksız olursa olsun, işe iade davası açma hakkı sonsuza dek kaybedilir.

İşe İade Davası Açma Şartları Nelerdir?

İşe iade davası açma hakkı, “İş Güvencesi” kapsamındaki işçilere tanınmış özel bir haktır. İş Kanunu‘na göre, her işten çıkarılan işçi bu davayı açamaz. Bir işçinin iş güvencesi kapsamında sayılabilmesi ve bu davayı açabilmesi için aşağıdaki şartların tümünün bir arada bulunması gerekir:

30 (Otuz) İşçi Şartı

İşçinin çalıştığı iş yerinde (işverenin aynı işkolundaki tüm iş yerleri dahil, örneğin bir bankanın tüm şubeleri) toplamda 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olması gerekir. 30 işçinin altında çalışanı bulunan iş yerleri (“küçük işletmeler”) iş güvencesi kapsamı dışındadır.

En Az 6 Ay Kıdem Şartı

İşçinin, o iş yerinde en az 6 (altı) ay çalışma süresine (kıdemine) sahip olması gerekir. 6 aydan daha az kıdemi olan işçi, işe iade davası açamaz. (Not: İşletmenin bütünüyle devri gibi durumlarda kıdem süreleri birleşir.)

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi

İşçinin, “belirsiz süreli iş sözleşmesi” ile çalışıyor olması gerekir. “Belirli süreli iş sözleşmesi” (proje bazlı, süresi belli iş) ile çalışan işçiler, kural olarak iş güvencesi kapsamı dışındadır ve işe iade davası açamazlar.

İşveren Vekili Olmamak

İşçinin, iş yerinde “işveren vekili” statüsünde olmaması gerekir. İşletmenin bütününü yöneten ve işçi alıp çıkarmaya tek başına yetkili olan genel müdür veya genel müdür yardımcısı gibi üst düzey yöneticiler, iş güvencesi hükümlerinden yararlanamaz.

Feshin “Geçersiz” Bir Nedene Dayanması

Bu, davanın temelidir. İşverenin, işçiyi İş Kanunu m. 25’te sayılan “haklı bir nedenle” (örn: hırsızlık, devamsızlık – Kod 29 vb.) değil, İş Kanunu m. 18’de sayılan “geçerli bir nedenle” (örn: performans düşüklüğü, ekonomik daralma) çıkarması gerekir. Eğer işveren, bu “geçerli nedeni” somut olarak ispatlayamazsa, fesih “geçersiz” sayılır ve dava kazanılır.

Konu ile ilgili olarak İşverenin Haklı Nedenle Feshi başlıklı makalemizi de okuyabilirsiniz.

İşe İade Davası Süreci Nasıl İşler?

İşe iade davası, 2018’de getirilen “Zorunlu Arabuluculuk” şartı nedeniyle iki aşamalı bir sürece tabidir. Bu süreçlerdeki sürelere uymak, davanın esasına girebilmek için hayati önem taşır.

Zorunlu Arabuluculuk Başvurusu

İşten çıkarılan ve işe iade davası açmak isteyen işçi, mahkemeye gitmeden önce mutlaka Zorunlu Arabuluculuk kurumuna başvurmak zorundadır. Bu, bir “dava şartıdır”.

• Süre: Bu başvuru, işverenin fesih bildirimini (işten çıkarıldığınızı) size tebliğ ettiği tarihten itibaren 1 AY (30 GÜN) içinde yapılmalıdır.
• Sonuç: Bu 1 aylık süre “hak düşürücü süredir”. Eğer 30 gün içinde arabulucuya başvurmazsanız, işe iade davası açma hakkınızı tamamen kaybedersiniz.

Arabuluculuk Görüşmeleri

Arabulucu, her iki tarafı (işçi ve işveren) bir araya getirerek uzlaşma arar. Görüşmelerde, işverenin işçiyi işe başlatması veya işe başlatmama karşılığında belirli bir tazminat ödemesi (iş güvencesi tazminatı) konusunda anlaşma sağlanmaya çalışılır. Genellikle bu görüşmeler, bir anlaşmayla veya “anlaşamama” ile sonuçlanır.

İş Mahkemesi’nde Dava Açılması

Eğer arabuluculuk görüşmeleri “Anlaşamama” ile sonuçlanırsa ve arabulucu tarafından “Anlaşamama Son Tutanağı” düzenlenirse, işçi için dava açma süreci başlar.

• Süre: İşçi, bu son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 (İKİ) HAFTA içinde İş Mahkemesi’nde işe iade davasını açmak zorundadır.
• Sonuç: Bu 2 haftalık süre de “hak düşürücü süredir”. Eğer arabulucudan sonra 2 hafta içinde dava açılmazsa, hak yine tamamen kaybedilir.

İşe İade Davası Kazanılırsa Ne Olur? (Davanın Sonuçları)

İş Mahkemesi, feshin “geçersiz” olduğuna ve işçinin işe iadesine karar verirse, süreç burada bitmez. Asıl önemli ve yine sürelere bağlı olan süreç, kararın kesinleşmesinden sonra başlar.

İşçinin İşe Başlama Başvurusu (Kritik 10 Günlük Süre!)

Davanın kazanılmasına ilişkin mahkeme kararı kesinleştiğinde (yani İstinaf/Temyiz süreçleri bittiğinde), işçi bu kesinleşmiş kararın kendisine tebliğinden itibaren 10 (on) iş günü içinde işverene başvurarak işe başlamayı talep etmek zorundadır.

• Kritik Uyarı: Eğer işçi, bu 10 iş günlük süre içinde işverene başvurmazsa, davanın tüm olumlu sonuçlarını kaybeder. İşverenin yaptığı fesih, “geçerli” bir fesih haline gelir ve işçi sadece (eğer şartları varsa) kıdem ve ihbar tazminatını alabilir.

İşverenin Kararı (1 Aylık Süre)

İşçi, 10 iş günü içinde usulüne uygun olarak başvurduktan sonra, top artık işverendedir. İşverenin karar vermek için 1 (bir) ayı (30 gün) vardır. İşverenin önünde iki seçenek bulunur:

İşveren İşçiyi İşe Başlatırsa

İşveren, “Tamam, geri dön” derse, işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır. Bu durumda:

1. İşveren, işçiye mahkeme kararında belirlenen ve 4 aya kadar olan “boşta geçen süre ücretini” öder (çünkü işçi o 4 ay boyunca haksız yere işsiz kalmıştır).
2. İşçinin iş sözleşmesi hiç feshedilmemiş gibi devam eder.

İşveren İşçiyi İşe Başlatmazsa (Tazminat Yükümlülüğü)

İşveren, işçiyi 1 ay içinde işe başlatmazsa (veya “seni geri almıyorum” derse), işçiye iki ayrı tazminatı ödemek zorunda kalır:

1. Boşta Geçen Süre Ücreti: Mahkemenin belirlediği, 4 aya kadar olan brüt ücret ve diğer hakları (işçi sanki o 4 ay çalışmış gibi).
2. İşe Başlatmama Tazminatı (İş Güvencesi Tazminatı): Mahkemenin, işçinin kıdemine ve feshin nedenine göre belirlediği, işçinin en az 4 aylık, en fazla 8 aylık brüt ücreti tutarındaki ek tazminat.

Önemli Not: İşveren işçiyi işe başlatmazsa, işçi bu iki tazminata ek olarak, davanın başında alamadığı Kıdem Tazminatı ve İhbar Tazminatı haklarını da ayrıca talep edebilir. Yani işe iade davası kazanıldığında, işçi her durumda mali haklarını güvence altına almış olur.

İşe İade Davası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Sonuç: Ankara’da İşe İade Davalarınızda Hukuki Strateji

İşe iade davası, İş Hukukunun en teknik ve en katı sürelere (arabuluculuk için 1 ay, dava için 2 hafta) tabi olan dava türüdür. Bu davanın amacı, “iş güvencesi” kapsamındaki işçinin haksız feshini iptal ettirmektir.

Davanın kazanılması durumunda dahi, işçinin işe başvuru (10 gün) ve işverenin karar verme (1 ay) süreleri gibi, sürece bağlı hak ve yükümlülükler devam eder. Bu teknik süreçte yapılacak en küçük bir usul hatası veya kaçırılacak tek bir gün, haklı olsanız bile davanızı tamamen kaybetmenize neden olabilir.

Glory Hukuk olarak, Avukat Aliye Yıldız Varsın‘ın tecrübesiyle, işe iade davanızın zorunlu arabuluculuk aşamasından mahkeme kararına kadar her adımını titizlikle yönetiyoruz.

Bu konu, İşten Çıkarılma Tazminatı ana rehberimizin önemli bir parçasıdır. Tüm iş hukuku uyuşmazlıklarınızda uzman desteği almak için, ana hizmet sayfamız olan Ankara İş Hukuku Avukatı sayfamızdan veya genel hizmetlerimiz için Ankara Avukat sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.