İşten çıkarılma tazminatı, bir işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi (işten çıkarılması) durumunda, kanunla korunan ve hak ettiği parasal alacakların tamamını ifade eden bir ‘çatı’ kavramdır. Birçok kişi bu terimi sadece ‘Kıdem Tazminatı’ ile karıştısa da, aslında işten çıkarılma durumunuzun (haklı, haksız, geçerli) nedenine bağlı olarak Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı, Kötü Niyet Tazminatı ve ödenmemiş diğer işçilik alacaklarını (fazla mesai, yıllık izin ücreti) kapsar. Hangi tazminatları alabileceğiniz, işten çıkarılma nedeninize (SGK çıkış kodunuz) ve çalışma sürenize bağlı olarak değişir.
İşten Çıkarılma Durumunda Alınabilecek Tazminat Türleri
Kıdem Tazminatı
Bir işçinin, aynı işverene bağlı olarak en az 1 (bir) tam yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin “haklı bir neden olmaksızın” işveren tarafından veya “haklı bir nedenle” işçi tarafından feshedilmesi durumunda almaya hak kazandığı tazminattır. Her çalışma yılı için 30 günlük brüt ücret tutarında hesaplanır.
Kıdem tazminatı hakkında detaylı bilgi için Kıdem Tazminatı Nedir sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Kıdem tazminatı hesaplama, tavan ücreti ve 2025-2026 hesaplama yöntemleri için bakınız: Kıdem Tazminatı Hesaplama
İhbar Tazminatı
İş sözleşmesini feshetmek isteyen tarafın (işçi veya işveren), kanunda belirtilen bildirim sürelerine (işçinin çalışma süresine göre 2, 4, 6 veya 8 hafta) uymadan sözleşmeyi feshetmesi durumunda, diğer tarafa ödemesi gereken tazminattır. İşveren sizi “yarın gelme” diyerek çıkardıysa, bu sürenin ücretini peşin ödemek zorundadır.
İhbar süreleri, hesaplaması ve şartları hakkında detaylı bilgi için ana makalemize bakınız: İhbar Tazminatı Rehberi
Haksız ve Kötü Niyet Tazminatı
Bu iki tazminat türü sıkça karıştırılır:
Haksız Fesih Tazminatı (İşe İade)
İş güvencesi kapsamında olan (genellikle 30+ işçi çalışan yerler) bir işçi, “geçerli bir sebep olmadan” işten çıkarılırsa, “işe iade davası” açar. Mahkeme işe iadeye karar verir ve işveren işçiyi geri almazsa, 4 ila 8 aylık ücreti tutarında “işe başlatmama tazminatı” öder.
İşe İade Davası hakkında detaylı bilgi için makalemizi okuyabilirsiniz.
Kötü Niyet Tazminatı
“İş güvencesi kapsamında olmayan bir işçinin, işverence “kötü niyetle” (örn: sendikal faaliyet, işvereni şikayet etme) işten çıkarılması durumunda talep edebileceği, ihbar tazminatının 3 katına kadar çıkabilen bir tazminattır.
Detaylı bilgi ve ihbar süreleri hesaplaması için bakınız: İhbar Tazminatı Rehberi başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.
Diğer İşçilik Alacakları
İşten çıkarılma durumunda, tazminatlarınıza ek olarak, içeride birikmiş olan “ücret alacaklarınızı” da talep etme hakkınız vardır. Bunlar; ödenmemiş maaşlar, kullanılmayan yıllık izin ücretleri, ödenmeyen fazla mesai ücretleri ve ödenmeyen Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) ücretleridir.
Hangi Durumlarda İşten Çıkarılma Tazminatı (Kıdem ve İhbar) Alınamaz?
Bir işçinin, 1 yıl veya daha fazla çalışması olsa bile, Kıdem Tazminatı ve İhbar Tazminatı almasını engelleyen tek bir durum vardır: İş sözleşmesinin, İşveren tarafından “Haklı Nedenle Derhal Fesih” (İş Kanunu Madde 25) hakkı kullanılarak feshedilmesi.
Bu durum, işçinin ağır kusurlu davranışları sonucu ortaya çıkar ve halk arasında “Kod 29” olarak bilinen (ancak artık daha detaylı alt kodlara ayrılan) SGK çıkış koduyla sisteme işlenir.
Konu hakkında detaylı bilgi için İşverenin Haklı Nedenle Feshi başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
İş Kanunu Madde 25: Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık
İşverene tazminatsız işten çıkarma hakkı veren ve en sık karşılaşılan durumlar, İş Kanunu m. 25/II’de sayılan “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri”dir.
Başlıca Örnekler:
- Hırsızlık Yapmak: İşverenin malını çalmak veya güvenini kötüye kullanmak.
- Devamsızlık: İşverenden izinsiz veya haklı bir neden olmaksızın üst üste 2 gün veya bir ay içinde 3 gün işe gelmemek. (Bu durumun noter ihtarı ve tutanaklarla ispatlanması gerekir).
- Sadakat Yükümlülüğüne Aykırılık: İşverenin mesleki sırlarını açıklamak, rakip bir firmada çalışmak.
- İş Yerinde Suç İşlemek: İş arkadaşlarına veya işverene karşı hakaret, tehdit, cinsel tacizde bulunmak veya kavga etmek.
- İşe Sarhoş Gelmek veya İş Yerinde Uyuşturucu Kullanmak.
Önemli Uyarı: İşveren “haklı nedenle” fesih yaptığını iddia etse bile, bu nedeni ispatlamakla yükümlüdür. Eğer işveren bu iddiasını (tutanak, kamera kaydı, tanık beyanı ile) ispatlayamazsa, fesih “haksız fesih” sayılır ve işçi yine de kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır. Bu nedenle, haksız yere “Kod 29” ile çıkarıldığınızı düşünüyorsanız, derhal bir avukata başvurmalısınız.
İşten Çıkarılma Tazminatları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Sonuç: İşten Çıkarılma Sürecinde Hak Kaybı Yaşamayın
İşten çıkarılma süreci, bu rehberde de gördüğünüz gibi, tek bir tazminattan ibaret değildir. Kıdem, ihbar, kötü niyet tazminatı, SGK çıkış kodları (Kod 29 vb.), haklı fesih nedenleri, zorunlu arabuluculuk ve hak düşürücü zamanaşımı süreleri (işe iade için 1 ay, alacaklar için 5 yıl) gibi birçok teknik detayı içerir.
Bu karmaşık süreçte atılacak yanlış bir adım veya kaçırılacak tek bir süre, haklıyken bile tüm haklarınızı kaybetmenize neden olabilir.
Glory Hukuk, Ankara iş hukuku avukatı olarak, kurucumuz Avukat Aliye Yıldız Varsın‘ın tecrübesiyle, bu süreci sizin adınıza titizlikle yönetiyoruz. İster haksız yere işten çıkarılmış bir işçi, ister yasalara uygun hareket etmek isteyen bir işveren olun, uzman ekibimiz haklarınızı korumak için buradadır.
Sadece iş hukuku değil, tüm hukuki sorunlarınız için anasayfamızdan da genel hizmetlerimize ulaşabilir ve bizimle iletişime geçebilirsiniz. Unutmayın, iş hukukunda doğru zamanda atılan doğru adımlar, geleceğinizi güvence altına alır. Glory Hukuk olarak Ankara avukat faaliyetleri konusunda uzman ve deneyimli bir kadro ile hizmet vermekteyiz.
